Zehirli mantarlar

[akcabey]

ZEHİRLİ MANTARLAR

Buna karşın zehirli mantarlardan kaynaklanan zehirlenme ve ölüm sayısı göz önüne alındığında mantarlar önemli toksik tehlike kabul edilmektedir

Dünya üzerinde toprak,su ve havada daha doğrusu hemen hemen her yerde biçim ve boyutları gözle görülmeyecek kadar küçük ve ilkel olanlardan çok gelişmiş olanlara kadar 1.5 milyon kadar fungus türünün varlığından bahsedilmektedir.

Bu sayı içerisinden günümüze kadar 69 000 türü net olarak tespit edilmiş bunlar içerisinde 10 000 i makro fungus olarak değerlendirilmektedir . bu tespit edilen makro fungusların 5020 adeti yenile bilinir, 1820 simin tıp alanında kullanıldığı 1010 tanesinin zehirli 2150 sinin de zehirli olmayıp ancak yenile bilinir nitelik taşımadığı belirtilmektedir. Yenile bilinir 5020 tür içerisinde 5 tanesi endüstriyel anlamda yetiştirilirken 22 tanesinin ticari anlamda kültürü yapılmakta yaklaşık 120 türünün ise ekonomik anlamda yetiştirilmek üzere çalışmalar devam etmektedir. Orta Avrupa da ki yaklaşık 3000 mantar türünden aşağı yukarı 500 ü yenebilir mantardır bunlardan 60-70 kadarı çok tanınan ve lezzetli mantarlardır.

Fakat mantarı zehirli yada zehirsiz olarak ayırmak her mantar için doğru değildir zira bazı mantarların zehirli yada zehirsiz oluşunda ekolojik faktörlerin rolü büyüktür . Kuzey iklim kuşaklarında zehirsiz olan bir mantar türü daha sıcak bir iklim kuşağında zehirli maddeler (mycotoxin) sentez edebilir. Ülkemizde yetişen ve ilkbaharda toplanıp yenen ve lezzetli bir mantar olan kuzu göbeği (morchella spp.) çiğ ve iyi pişmeden yenilirse zehirlenmelere yol açabilir . yapılan araştırmalarda zehirli mantarlardan Avrupa da yetişen Amanita phallaides türünde zehirlilik oranının doğudan batıya doğru giderek arttığı , gyromitra esculanta türünün zehirliliği ise doğudan batıya doğru azaldığı tespit edilmiştir.Avrupa ülkelerinde şimdiye kadar yapılan araştırmalarda doğal olarak yetişen 90 zehirli , 44 pişirilmeden yenilmesi halinde zehirli, 30 kadarda zehirli olduğu sanılan mantar türleri olduğu belirlenmiştir. Türkiye mantarları üzerinde de araştırma enstitüleri ve üniversitelerce de bu konuda çalışmalar yapılmaktadır. Genel olarak bir mantarın yenile bilinir veya zehirli olduğunu söyleyebilmek için cins ve türlere ait spesifik karakter ve özellikleri bilmek gerekir.

Bazı zehirli mantarlar
Amanita muscaria muscaria
Amanita muscaria
Amanita phalloides
Amanita verna
Amanita virosa
Amanita pantherina
Lepiota cristata
Tricholoma pardinum
Tricholoma virgatum
Clitocybe phyllophila
Omphalotus olearius
Lactarius porninsis
Lactarius cilioides
Lactairus scrobiculatus
Lactairus torminasus
Entoloma simuatum
Entolomanidorosum

İnocybe geophylla
İnocybe patouillardi
İnocybe fastigiata
Cortinarius orellamus
Cortinarius speciossimus
Agaricus xanthodermus
Stropharia semiglobata
Panaeolina foenisecii
Panaeolus ater
Boletus satanas
Gyromitra esculanta
Ramaria formosa
Ramaria mariei
Claviceps purpurea
Ustilago maydis







Bu tür zehirli mantarların yanında mantarların topraktan ağır metalleri bünyesine aldıkları ve bu nedenle cıva ,vanadyum, krom, demir, kobalt, nikel, bakır, arsenik, selenyum, molibden,çinko, kadmiyum gibi metalleri yüksek konsantrasyonlarda içerebildikleri görülmüştür. Bu elementlerden bir kısmı insanlar için eseri miktarlarda gerekli olmakla beraber bazıları az miktarlarda bile toksiktir. Zehirli mantarlar da bulunan başlıca toksinler '' muscarin ve muscarinic bileşikler, coprin, ibotenic acid, peylocin, peylocibin, gyromitrin, monomethylhdracin, siclopeptid, amanitin, isovelleral, haemolycin,atropin, phalloidin ve aflatoxin'' dir . Bu toksinleri ihtiva eden mantarların yenmesi durumunda yenen mantarın türüne, miktarına ve yiyen kişinin vücut direncine bağlı olarak 1-2 saat içerisinde zehirlenme belirtileri ortaya çıkmaktadır. hatta bazı mantarlarla alınan toksinlerin karaciğerde birikerek toksik doz düzeyine ulaştıktan sonra zehirlenme belirtisi görüle bilinmektedir.

MANTAR TÜRLERİ TOKSİNLER KULUÇKA SÜRESİ BELİRTİLERİ ETKİSÜRESİ
Agaricus xanthdermus
Boletus satanas

Entoloma simatum

hebeloma crustulini

lactarius torminosus

hypolomafascilulara

omphalotus olearius

pholiotasquarrosa

ramaria formosa

sleroderma citrinum

tricholoma pardinum


GASTROİNTESTİNAL
(İSOVELLERAL)
10-30 dakika
2-6 saat
Mide ve bağırsaklara
etki etmektedir.

kusma,ihsal,karınağrısı

ve

kramplar görülür
6saat-2gün
E.sinuatum

D.olearis

T.pardium

iledaha fazla

süre gerekebilir



Degişken yapıda
mantarlar
BOTULUNİC 1-4 saat mide-bağırsak ve sinir sistemini
etkilemektedir.
3-5 gün
bazen öldürücü olabilir

Amanita pholloides
Amanita verna

Amanita virosa

Galerina autumnalis
AMAIİTIN
(Ibotenic acit ve diğer Indoller)

AMANITA


0.5-2 saat
maximum

48 saat
kusma ihsal kramplar


agromantar.com

[bağcızileli]

selamlar şimdi ben siteye yeni üye oldum bilgileriniz ve bilgilendirmeler çok güzel ama bir şey kalmış eksik olarak resim resimler sitenize konularla ilgili resimlert koyabilirmiyiz teşekkür ediyorum.